یک روش برای بازسازی دندانهای آسیب‌دیده، شکسته یا عصب‌کشی، بیلداپ دندان است. این روش با استفاده از مواد مختلف پایه‌ای قوی ایجاد میکند تا دندان بتواند روکش دریافت کند. تفاوت بیلداپ و ترمیم معمولی در میزان تقویت ساختار و نیاز به روکش است. در این مقاله با مراحل، ماندگاری و مزایای بیلداپ آشنا می‌شوید. برای اطلاعات بیشتر، ادامه این مقاله را در وب‌سایت کلینیک دندانپزشکی فرمانیه بخوانید.
بیلداپ دندان دقیقا چیست و چه کاربردی دارد؟
بیلداپ دندان یک روش تقویتی در دندانپزشکی ترمیمی است که برای بازسازی بخش‌های از‌دست‌رفته دندان استفاده میشود. این روش زمانی انجام میشود که بخش زیادی از ساختار دندان به دلیل پوسیدگی، شکستگی یا درمان ریشه از بین رفته باشد.
در بازسازی دندان، از موادی مانند کامپوزیت رزین (Composite Resin) یا آمالگام (Amalgam) برای بازسازی پایه دندان استفاده میشود. این پایه، دندان را برای دریافت درمان‌های تکمیلی مثل روکش، آماده میکند. بازسازی دندان ممکن است همراه با سایر خدمات زیبایی دندان انجام شود.
تفاوت بیلداپ دندان با ترمیم‌های معمولی در چیست؟
تفاوت اصلی بین بیلداپ دندان و ترمیم‌های معمولی، در میزان آسیب دندان و هدف از درمان است. در ترمیم‌های معمولی، فقط بخش کوچکی از دندان که پوسیده یا لب‌پر شده است با مواد مخصوص پر میشود و ساختار کلی دندان حفظ می‌گردد. اما در بیلداپ دندان، زمانی که قسمت زیادی از دندان از بین رفته باشد، پایه‌ای مقاوم برای ادامه درمان ساخته میشود. این پایه برای تحمل فشار جویدن و نصب روکش طراحی شده است.
بازسازی دندان ممکن است همراه با سایر خدمات زیبایی دندان انجام شود. دندان معمولا در مواردی به‌کار می‌رود که دندان عصب‌کشی شده و یا به‌شدت شکسته باشد و دیگر نتوان آن را فقط با پرکردگی معمولی ترمیم کرد. درحالی‌که در ترمیم‌های ساده، نیازی به ساخت پایه یا استفاده از پین نیست و درمان معمولا در یک جلسه انجام میشود.
این تفاوت‌ها باعث شده که بیلداپ به عنوان راه‌حلی برای بازسازی کامل دندانهای تخریب‌شده شناخته شود، در حالی‌که ترمیم‌های معمولی بیشتر برای مشکلات سطحی کاربرد دارند.
مراحل بیلداپ دندان قدم‌به‌قدم برای بیماران آسیب‌دیده
بازسازی دندان شامل مراحل مشخصی است که با دقت و نظم انجام می‌شوند. در این فرایند، هدف بازسازی دندان آسیب‌دیده و آماده‌سازی آن برای درمان‌های بعدی است. در برخی موارد، بهویژه برای دندانهای جلویی، اهداف زیبایی مانند سفید کردن دندان نیز می‌تواند در کنار ترمیم مد‌نظر قرار گیرد. مراحل بازسازی دندان عبارت‌اند از:
آماده‌سازی اولیه دندان برای بیلداپ: در ابتدا، دندان از پوسیدگی‌ها و بافت‌های آسیب‌دیده پاک میشود. سپس، سطح دندان برای پذیرش ماده ترمیمی آماده می‌گردد. این مرحله شامل تمیزکاری دقیق و در صورت نیاز، برداشتن بافت‌های مرده است.
نحوه لایه‌گذاری و اتصال کامپوزیت یا آمالگام: مادهای که برای بیلداپ استفاده میشود به‌صورت لایه‌لایه بر روی سطح آماده‌شده قرار می‌گیرد. در مورد کامپوزیت، هر لایه با نور مخصوص سفت میشود. آمالگام نیز به‌صورت فشرده در حفره قرار می‌گیرد تا شکل‌گیری مناسب انجام شود.
قالب‌گیری و نهایی‌سازی ظاهر دندان: در مرحله آخر، سطح دندان ترمیم‌شده شکل‌دهی میشود. در صورت نیاز، قالب‌گیری انجام میشود تا برای روکش آماده شود. این مرحله برای هماهنگی با دندانهای مجاور مهم است.
استفاده از پین یا پست برای دندانهای با بافت باقیمانده کم
اگر دندان به‌اندازه کافی بافت سالم نداشته باشد، دندان‌پزشک از پین یا پست برای تقویت استفاده میکند. این ساختارها در داخل دندان قرار می‌گیرند و پایه‌ای محکم برای ادامه درمان فراهم می‌کنند. در مواردی که علاوه بر بازسازی دندان نیاز به بهبود ظاهر هم وجود داشته باشد، می‌توان از کامپوزیت ونیر برای افزایش زیبایی لبخند استفاده کرد.این روش بهویژه زمانی مفید است که دندانهای جلو آسیب‌دیده باشند و بیمار بخواهد در کنار بازسازی، ظاهر طبیعی‌تری هم داشته باشد.
بیلداپ دندان با کامپوزیت یا آمالگام؛ کدام بهتر است؟
برای انتخاب بین کامپوزیت و آمالگام، باید به محل دندان، فشار جویدن، زیبایی و خواسته‌های بیمار توجه کرد. در ادامه تفاوت‌ها و مزایای هرکدام را مشاهده می‌کنید:
- کامپوزیت برای دندانهای جلو مناسبتر است چون رنگ آن با دندان هماهنگ میشود.
- آمالگام مقاومت بیشتری در برابر فشار دارد و برای دندانهای عقب کاربرد دارد.
- کامپوزیت به مینای دندان چسبندگی شیمیایی دارد ولی آمالگام ندارد.
- در محیط مرطوب، آمالگام بهتر عمل میکند ولی زیبایی کمتری دارد.
بیلداپ دندان چقدر ماندگاری دارد و چه عواملی آن را کاهش می‌دهند؟
ماندگاری بیلداپ دندان معمولا بین ۵ تا ۱۵ سال است. عوامل زیادی مانند بهداشت دهان، عادت‌های غذایی و فشارهای جویدن می‌توانند این مدت را کاهش دهند. در صورت مراقبت مناسب، دوام این روش به بیش از ۲۰ سال نیز می‌رسد. در مقایسه با برخی درمان‌های دیگر مانند لمینت، توجه به موضوعاتی مثل قیمت لمینت سرامیکی می‌تواند برای تصمیم‌گیری بین گزینه‌ها مؤثر باشد.
استفاده مداوم از نخ دندان، مسواک و مراجعه دوره‌ای به دندان‌پزشک تأثیر زیادی در افزایش طول عمر بیلداپ دارد. همچنین جلوگیری از جویدن اشیای سخت و پرهیز از دندان‌قروچه به حفظ ساختار کمک میکند.
بی‌توجهی به بهداشت دهان باعث کاهش عمر بیلداپ میشود. برای جلوگیری از پوسیدگی مجدد، رعایت دقیق بهداشت و استفاده از دهان‌شویه آنتی‌باکتریال توصیه میشود. افرادی که به جویدن یخ یا دندان‌قروچه عادت دارند، سریع‌تر باعث آسیب به ترمیم می‌شوند. استفاده از محافظ دندان شبانه می‌تواند از این آسیب‌ها پیشگیری کند.
مزایای بیلداپ دندان برای حفظ دندانهای عصب‌کشی
دندانهایی که عصب‌کشی شده‌اند، معمولا شکننده‌تر هستند. بازسازی دندان در این موارد باعث تقویت دندان و افزایش طول عمر آن میشود. در ادامه برخی مزایای این روش را می‌خوانید:
- بازسازی ساختار از‌دست‌رفته بدون نیاز به کشیدن
- امکان روکش‌گذاری برای محافظت بیشتر
- جلوگیری از پوسیدگی یا شکستگی بیشتر
- کاهش نیاز به درمان‌های گران‌قیمت در آینده
چه بیمارانی بهترین کاندیدای این روش هستند؟
بیمارانی که بخش زیادی از دندان را ازدست‌داده‌اند ولی هنوز بافت سالم کافی دارند، برای بیلداپ مناسب هستند. همچنین کسانی که به دنبال روش جایگزین ارزان‌تری نسبت به ایمپلنت هستند، می‌توانند از این روش استفاده کنند.
جمع‌بندی
بیلداپ دندان برای بازسازی دندانهای آسیب‌دیده، بهویژه پس از درمان ریشه، گزینه‌ای مؤثر است. در این مقاله، تفاوت آن با ترمیم‌های معمولی را شناختیم. همچنین بررسی کردیم چه زمانی بیلداپ نیاز است و چه موادی برای آن مناسبتر هستند.
نکات مهمی درباره استفاده از پین یا پست برای دندانهای ضعیف و مراحل گام‌به‌گام انجام این روش مطرح شد. همچنین متوجه شدیم که اگر محیط دهان مرطوب باشد یا فشار جویدن زیاد باشد، آمالگام گزینه‌ای مقاوم‌تر است.
از طرفی، رعایت بهداشت دهان، استفاده از نخ دندان و مراجعه به دندان‌پزشک، ماندگاری این روش را افزایش می‌دهد. با بیلداپ، می‌توان از کشیدن دندانهای شکننده جلوگیری کرد و ساختار آن را تقویت نمود. اگر تصمیم دارید دندانهای آسیب‌دیده خود را حفظ کنید، مقالات دیگر ما را در وب‌سایت دندان پزشکی زینتی مطالعه کنید و پاسخ سوالات خود را از طریق مشاوره بگیرید.
سوالات متداول
۱.آیا بیلداپ برای تمام دندانها قابل استفاده است؟
بله اما محل دندان و مقدار بافت سالم باقیمانده تعیین میکند که چه مادهای و چه تکنیکی برای بیلداپ مناسبتر است.
۲.آیا بعد از بیلداپ نیاز به روکش هست؟
بله در بیشتر موارد توصیه میشود. بهویژه برای دندانهای عقبی یا دندانهایی که آسیب شدید دیدهاند، روکش محافظت بیشتری فراهم میکند.
۳.در صورت شکستگی مجدد دندان، آیا امکان ترمیم مجدد بیلداپ وجود دارد؟
بله اما بستگی به میزان آسیب جدید دارد. در صورت باقی ماندن بافت سالم، می‌توان از روش مشابه یا درمان جایگزین مانند روکش دائمی استفاده کرد.
۴.آیا بازسازی دندان باعث تغییر رنگ یا تیرگی دندان میشود؟
خیر بهویژه اگر از کامپوزیت همرنگ دندان استفاده شود. با این حال در موارد نادر، آمالگام ممکن است کمی تیرگی در اطراف دندان ایجاد کند.