التهاب عفونی دندان می‌تواند با درد خفیف شروع شود، اما در مواردی به بستری شدن هم منتهی میشود. علت عفونت دندان در بیشتر موارد پوسیدگی، درمان ناقص ریشه یا بیماری‌های لثه است. در این مقاله علائم هشداردهنده، عوامل پاتولوژیک و راهکارهای درمانی سال ۱۴۰۴ را بررسی می‌کنیم. برای آشنایی با جزئیات این مشکل شایع و خطرناک، ادامه مقاله دندانپزشکی زینتی را از دست ندهید.
عفونت دندان چیست و چطور شروع میشود؟
التهاب عفونی دندان زمانی اتفاق میافتد که باکتری‌ها به بافت داخلی دندان نفوذ کنند و در پالپ (Pulp) که شامل رگ‌های خونی و عصب‌های دندان است، رشد کنند. این نفوذ اغلب به‌دلیل پوسیدگی شدید، ترک‌خوردگی، ضربه یا درمان ناقص اتفاق میافتد. علت عفونت دندان معمولا همین موارد است که می‌تواند منجر به مشکلات بزرگتری شود.
در نتیجه، محیط داخلی دندان به محل مناسبی برای رشد میکروارگانیسم‌ها تبدیل میشود که به‌تدریج می‌تواند باعث ایجاد آبسه یا عفونت گسترده‌تر شود. در نتیجه، محیط داخلی دندان به محل مناسبی برای رشد میکروارگانیسم‌ها تبدیل میشود که به‌تدریج می‌تواند باعث ایجاد آبسه یا عفونت گسترده‌تر شود. بسیاری از بیماران زمانی متوجه مشکل می‌شوند که درد دندان به‌صورت شدید، ضربان‌دار و گاه شبانه تجربه میشود.
این درد می‌تواند با تورم لثه یا تغییر رنگ دندان همراه باشد.نکته مهم این است که اگر عفونت زود تشخیص داده نشود، ممکن است به استخوان فک یا حتی جریان خون گسترش پیدا کند و خطر جدی‌تری به‌وجود آورد. متاسفانه بعضی افراد به‌خاطر نگرانی از هزینه عصب کشی یا مراجعه دیرهنگام به کلینیک دندانپزشکی فرمانیه یا مراکز مشابه، درمان را به تعویق می‌اندازند و همین مسئله خطر را افزایش می‌دهد.
همچنین برخی بیماران پس از انجام درمان‌های زیبایی مانند کامپوزیت ونیر، از بروز عفونت بی‌خبر می‌مانند؛ چراکه ظاهر دندان تغییری نکرده اما عفونت درون آن در حال پیشرفت است. باید دانست که قیمت پرکردن دندان یا زیباسازی آن، در برابر پیامدهای یک عفونت درمان‌نشده، عدد ناچیزی است.
فرق بین پریودنتیت و آبسه دندانی
پریودنتیت (Periodontitis) به بیماری پیشرفته لثه گفته میشود که باعث تحلیل استخوان نگه‌دارنده دندان میشود. در مقابل، آبسه دندانی تجمع چرک ناشی از عفونت باکتریایی در ریشه دندان است. تفاوت اصلی این دو، محل و منشا عفونت است. در پریودنتیت، عفونت از لثه شروع شده و به استخوان گسترش می‌یابد.
در حالی که در آبسه، منشا اصلی عفونت، خود دندان و بافت پالپ آن است. هر دو شرایط بسیار جدی هستند، اما آبسه معمولا با درد شدیدتر و تورم موضعی مشخص میشود.
دلایل اصلی عفونت دندان که باید بشناسید
عفونت دندان همیشه یک شبه ایجاد نمی‌شود. دلایل مختلفی در پیدایش آن نقش دارند که برخی مربوط به بهداشت دهان و دندان بوده و برخی دیگر به سلامت عمومی بدن برمی‌گردد. آشنایی با این دلایل می‌تواند به پیشگیری از عفونت کمک کند. در ادامه، مهم‌ترین آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
پوسیدگی عمیق ناشی از رعایت نکردن بهداشت دهان
- پرکردگی نامناسب یا افتاده
- ضربه یا ترک‌خوردگی دندان
- عفونت قبلی که درمان نشده باقی مانده
- بیماری‌های لثه یا تحلیل استخوان نگه‌دارنده
- انجام ندادن کامل عصب‌کشی یا درمان ناقص ریشه
- عوامل بالینی و پاتولوژیک موثر در بروز التهاب عفونی دندان
علاوه بر دلایل عمومی، عوامل پزشکی خاصی نیز در بروز التهاب عفونی دندان نقش دارند. این موارد می‌توانند از یک وضعیت ساده، به یک تهدید جدی برای سلامت عمومی تبدیل شوند. برخی از این عوامل عبارت‌اند از:
- وجود کیست یا ضایعه در انتهای ریشه
- باز ماندن کانال ریشه پس از درمان
- نفوذ میکروارگانیسم‌ها از خون به دندان
- تحلیل لثه به‌دلیل بیماری‌های سیستمیک
- ناهنجاری‌های مادرزادی در ساختار دندان یا ریشه
- تأثیر بیماری‌های زمینه‌ای در افزایش احتمال عفونت
افرادی که بیماری‌های مزمن مانند دیابت کنترلنشده، نقص سیستم ایمنی یا مشکلات قلبی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت دندان قرار دارند. ضعف در سیستم ایمنی بدن، امکان مبارزه با باکتری‌ها را کاهش می‌دهد و در نتیجه، عفونت سریع‌تر گسترش پیدا می‌کند.
در برخی از این بیماران، التهاب عفونی دندان ممکن است بدون درد یا علامت مشخص بروز کند؛ بنابراین بررسی‌های دوره‌ای برای این گروه‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار است.
چگونه التهاب عفونی دندان در بدن گسترش پیدا می‌کند؟
اگر التهاب عفونی دندان در مراحل اولیه درمان نشود، باکتری‌ها می‌توانند از طریق ریشه وارد جریان خون شوند. این موضوع خطرناک است؛ چون باکتری‌ها ممکن است به اندام‌های حیاتی مثل قلب، مغز یا ریه‌ها برسند.در چنین شرایطی، فرد ممکن است دچار تب بالا، لرز، ضعف شدید یا حتی علائم سپسیس (Sepsis) شود. گسترش عفونت ریشه دندان به سایر نقاط بدن، یک وضعیت اورژانسی محسوب میشود که نیاز به بستری فوری و درمان با آنتی‌بیوتیک‌های وریدی دارد.
باید توجه داشت که برخی بیماران پس از انجام درمان‌های زیبایی مانند کامپوزیت ونیر، به اشتباه تصور می‌کنند دندانشان دیگر مشکلی نخواهد داشت. در حالیکه اگر پوسیدگی یا ترک زیرین تشخیص داده نشود، عفونت می‌تواند پیشرفت کند. قیمت کامپوزیت ونیر بسته به نوع مواد، تعداد دندان‌ها و تخصص دندانپزشک متفاوت است.
نشانه‌های هشداردهنده گسترش عفونت دندان
وقتی عفونت از دندان فراتر می‌رود، علائم آن هم تغییر می‌کنند. اگر یکی از نشانه‌های زیر را داشتید، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- درد مداوم با تب بالا
- تورم شدید در صورت یا گردن
- دشواری در باز کردن دهان یا بلع
- احساس گیجی، ضعف شدید یا تپش قلب
جمع‌بندی
التهاب عفونی دندان می‌تواند بی‌صدا پیشروی کند و آسیب جدی ایجاد کند. این مقاله تلاش کرد تا علت عفونت دندان، عوامل خطر، راه‌های تشخیص و درمان را روشن کند. ما متوجه شدیم که تاخیر در مراجعه به دندانپزشک، می‌تواند منجر به آبسه و حتی بستری شود.
درمان ریشه، مصرف آنتیبیوتیک مناسب و معاینه تخصصی، از مؤثرترین روش‌های مهار عفونت هستند. این مقاله با تکیه بر داده‌های واقعی و کاربردی نوشته شده و قابل استناد برای بیماران و پزشکان است. برای دیدن نکات کاربردی بیشتر، حتما سری به وبلاگ دندانپزشکی زینتی بزنید.
سوالات متداول
۱.آیا امکان دارد عفونت دندان حتی بدون درد هم پیشروی کند؟
بله. در بسیاری از موارد، پیشرفت عفونت بدون درد اتفاق میافتد، مخصوصا اگر پالپ دندان از قبل نکروزه شده باشد یا بیمار سابقه مصرف طولانیمدت مسکن داشته باشد.
۲.چه تفاوتی بین درمان آبسه پریآپیکال و آبسه لثهای وجود دارد؟
آبسه پریآپیکال معمولا نیاز به درمان ریشه دارد، در حالیکه آبسه لثهای اغلب با جرمگیری عمیق و آنتیبیوتیک قابل کنترل است.
۳.عفونت ریشه دندان در زنان باردار چقدر خطرناک است؟
عفونت کنترلنشده در بارداری ممکن است منجر به زایمان زودرس یا وزن پایین نوزاد شود. درمان ایمن با هماهنگی متخصص زنان انجام میشود.