پژوهش‌ها نشان می‌دهند بهترین سن برای شروع درمان ارتودنسی حوالی ۷ سالگی است. در این زمان دندان‌های دائمی جلو روییده‌اند و می‌توان مشکلاتی مثل کراس‌بایت یا جلو بودن فک را زودتر تشخیص داد. ارتودنسی در سنین کودکی باعث میشود درمان کوتاه‌تر و ساده‌تر پیش برود و هزینه‌ها کاهش پیدا کنند. در این مقاله می‌خوانید که چگونه انتخاب زمان درست، مسیر درمان را تغییر می‌دهد و چه نتایجی برای آینده لبخند کودک دارد. بر اساس تجربه متخصصان و منابع علمی، اطلاعات کاربردی و مطمئنی دریافت می‌کنید. برای دریافت مشاوره تخصصی همین امروز با دندانپزشکی زینتی همراه شوید.
بهترین سن برای شروع درمان ارتودنسی چیست؟
بیشتر متخصصان توصیه می‌کنند نخستین معاینه ارتودنسی در حدود ۷ سالگی انجام شود، زمانی که دندان‌های دائمی تازه روییده‌اند و وضعیت فک بهتر بررسی میشود. ارتودنسی در هر سنی امکانپذیر است، اما در کودکی حرکت دندان‌ها ساده‌تر و درمان کوتاه‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد بود. این اقدام حتی از نظر اقتصادی هم به‌صرفه است و میتواند از هزینه عصب کشی ناشی از پوسیدگی دندان در آینده نیز جلوگیری کند.
چرا ارتودنسی در سنین پایین بازدهی بیشتری دارد
وقتی ارتودنسی در سنین کودکی انجام میشود، نتیجه به‌مراتب بهتر است. دلیل اصلی آن رشد فعال فک‌ها و دندان‌ها در این دوران است. در ادامه نکات مهم درباره بازدهی ارتودنسی در سنین پایین آورده شده است:
- رشد فعال فک و دندان‌ها در کودکی حرکت دندان‌ها را آسان‌تر می‌کند.
- طول درمان کوتاه‌تر میشود و نیاز به جراحی در آینده کمتر است.
- اصلاح عادت‌های نامناسب مانند مکیدن انگشت در همین سن ممکن است.
- پیشگیری از تغییرات منفی در استخوان‌های فک و نظم دندان‌ها انجام میشود.
- به دلیل داشتن لبخند زیبا و دندان‌های مرتب باعث افزایش اعتماد به نفس کودک در سنین نوجوانی میشود.
تغییرات رشد فک و دندان در کودکان
فک و دندان‌های کودک در سال‌های آغازین رشد تغییرات مهمی دارند. در حدود ۶ سالگی اولین دندان دائمی می‌روید و ارتباط دندان‌های شیری و دائمی شکل می‌گیرد. از ۷ تا ۱۰ سالگی نیز دندان‌های جلویی جایگزین می‌شوند و بهترین فرصت برای تشخیص مشکلاتی مثل کمبود فضا یا به‌هم‌ریختگی فراهم است، زیرا استخوان‌ها هنوز در حال رشد هستند.
اثر ارتودنسی زودهنگام بر طول دوره درمان
وقتی درمان ارتودنسی در سن پایین آغاز میشود، طول دوره درمان به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. کودکی که در ۸ سالگی تحت درمان قرار می‌گیرد، معمولا به مدت کوتاه‌تری نیاز به استفاده از براکت یا پلاک دارد. این موضوع باعث میشود هم هزینه درمان کمتر شود و هم کودک راحتتر درمان را بپذیرد.
در بسیاری از موارد، ارتودنسی زودهنگام از بروز مشکلات شدید جلوگیری می‌کند؛ مثلا اگر کراس بایت در ۹ سالگی اصلاح شود، دیگر نیازی به جراحی در بزرگسالی نخواهد بود. این موضوع نشان می‌دهد که ارتودنسی در سنین کودکی یک اقدام پیشگیرانه موثر است. والدین هم از نظر اقتصادی سود بیشتری می‌برند، چون درمان‌های دیرهنگام معمولا طولانیتر و پرهزینه‌تر هستند.
نشانه‌هایی که نشان می‌دهد کودک به ارتودنسی نیاز دارد
والدین معمولا وقتی به بهترین دندانپزشکی زیبایی مراجعه می‌کنند، علاوه بر موضوعات مربوط به زیبایی، به سلامت دهان فرزند خود هم توجه دارند. بسیاری از مشکلات دندانی اگر در کودکی شناسایی شوند، درمان راحتتر خواهد بود. بهترین سن برای شروع درمان ارتودنسی زمانی است که برخی نشانه‌ها در دهان کودک دیده میشود. در ادامه برخی از این نشانه‌ها آورده شده است:
- افتادن زودهنگام دندان‌های شیری پیش از ۵ سالگی
- رویش دندان‌ها به ترتیب غیر عادی یا با تاخیر زیاد
- بسته نشدن درست دندان‌ها هنگام گاز زدن یا جویدن
- تنفس دهانی یا خر و پف در خواب
- شلوغی و نامرتبی دندان‌های جلو در حدود ۷ تا ۸ سالگی
- بیرون‌زدگی دندان‌های قدامی
- مشکلات جویدن یا گاز زدن غذا
- جابه‌جایی فک هنگام باز و بسته کردن دهان
- ادامه عادت مکیدن انگشت یا انگشت شست پس از ۵ سالگی
مشکلات دندانی و فکی قابل تشخیص در کودکان
ارتودنتیست در سنین پایین میتواند مشکلات متعددی را شناسایی کند. از جمله این موارد روی هم قرار نگرفتن درست دندان‌ها یا کراس بایت، جلو بودن دندان‌های بالا یا آندربایت، جلو بودن دندان‌های پایین فاصله و داشتن دندان‌های جلو هنگام بسته بودن دهان هستند. علاوه بر این، شلوغی دندان‌ها یا وجود فاصله‌های غیرعادی هم از دیگر مشکلاتی است که به راحتی در کودکی تشخیص داده میشود.
عادات دهانی موثر بر نیاز به ارتودنسی
برخی عادات در دوران کودکی تاثیر مستقیمی بر رشد فک و نظم دندان‌ها دارند. مکیدن انگشت شست، استفاده طولانی از پستانک یا تنفس دهانی باعث تغییر در فرم فک و حرکت دندان‌ها میشود. این عادات اگر پس از ۵ یا ۶ سالگی ادامه پیدا کنند، می‌توانند نیاز به درمان ارتودنسی را جدی‌تر کنند. اصلاح به موقع این عادت با کمک والدین و مشاوره ارتودنتیست باعث میشود کودک به درمان ساده‌تری نیاز داشته باشد.
بهترین سن برای شروع درمان ارتودنسی و نشانه‌های آن
مراحل ارتودنسی کودکان از معاینه تا درمان
ارتودنسی در سنین کودکی معمولا در چند مرحله انجام میشود. بهترین سن برای شروع درمان ارتودنسی معمولا ۷ سالگی است، زیرا در این زمان دندان‌های دائمی قدامی شروع به رویش کرده‌اند. این مراحل به شکل زیر پیش می‌رود:
- معاینه اولیه برای بررسی وضعیت دندان‌ها و فک
- آغاز فاز اول درمان یا ارتودنسی پیشگیرانه
- ورود به فاز دوم درمان یا ارتودنسی کامل در نوجوانی
معاینه اولیه در ۷ سالگی
انجمن ارتودنتیست‌های آمریکا توصیه می‌کند نخستین معاینه در ۷ سالگی انجام شود. در این معاینه، ارتودنتیست دندان‌های شیری و دائمی، وضعیت فک و نحوه بسته شدن دندان‌ها را بررسی می‌کند. اگر مشکلاتی مانند رویش نامنظم یا ناهنجاری فکی دیده شود، درمان زود هنگام شروع خواهد شد.
فاز اول درمان یا ارتودنسی پیشگیری
این مرحله زمانی آغاز میشود که هنوز همه دندان‌های شیری نیفتاده‌اند. ابزارهایی مانند گسترش‌دهنده فک یا نگهدارنده فضا در این دوره به کار می‌روند. هدف این است که از بروز مشکلات شدیدتر در آینده جلوگیری شود. درست مانند زمانی که یک دندان با کامپوزیت زیبایی پوشانده میشود تا از آسیب بیشتر جلوگیری کند، ارتودنسی پیشگیری هم برای محافظت در برابر مشکلات بعدی طراحی شده است.
فاز دوم درمان و ارتودنسی کامل
وقتی تمام دندان‌های دائمی در دهان ظاهر می‌شوند، فاز دوم آغاز میشود. در این مرحله، درمان کامل شامل براکت یا الاینر شفاف انجام میشود. معمولا این فاز بین سنین ۱۰ تا ۱۴ سالگی شروع میشود و طول درمان بسته به شدت مشکل متفاوت است. کودکی که مراحل قبلی را گذرانده باشد، در این دوره به درمان ساده‌تر و کوتاه‌تری نیاز دارد.
جمع‌بندی
بهترین سن برای شروع درمان ارتودنسی زمانی است که معاینه زودهنگام انجام شود و مسیر رشد دیده شود. تشخیص زودرس در ۷ سالگی میتواند جلوی مشکلات آینده مثل رویش نادرست یا نامرتبی شدید را بگیرد. ارتودنسی در سنین کودکی با تکیه بر رشد فعال فک، حرکت دندان‌ها را سریع‌تر می‌کند.
چنین رویکردی طول درمان در نوجوانی را کم می‌کند و هزینه کلی را کاهش می‌دهد. نمونه‌های رایج شامل اصلاح کراس‌بایت قدامی یا فراهم‌کردن فضا برای دندان‌های دائمی است. زمانی که فاز اول دقیق طراحی شود، فاز دوم کوتاه‌تر و با تجهیزات کمتر خواهد بود. برای بررسی گزینه‌های درمان، به وبلاگ دندانپزشکی زینتی مراجعه کنید.
سوالات متداول
۱.آیا ارتودنسی قبل از ۷ سالگی هم امکانپذیر است؟
بله در موارد خاص انجام میشود، اما معمولا از ۷ سالگی توصیه میشود.
۲.اگر معاینه ارتودنسی را دیر انجام دهیم چه اتفاقی میافتد؟
تاخیر میتواند درمان را سختتر و طولانیتر کند.
۳.ارتودنسی در سنین کودکی چه تاثیری بر رشد فک دارد؟
فک در کودکی انعطافپذیر است و اصلاح راحتتر انجام میشود.