اگر در زمان نخ دندانکشی کمی خون مشاهده کردید، طبیعی است. خونریزی لثه هنگام استفاده از نخ دندان در بیشتر موارد به دلیل تجمع پلاک و تحریک اولیهٔ لثه است. این مقاله روش‌های آسان مراقبت و درمان خونریزی لثه را بیان می‌کند تا بتوانید بدون ترس ادامه دهید. راهنمای نکات اصلی را در سایت دندانپزشکی زینتی بخوانید و مراحل را اجرا کنید.
تحلیل تخصصی واکنش لثه در زمان خونریزی هنگام استفاده از نخ دندان
وقتی کسی در هنگام نخ دندانکشی دچار خونریزی لثه میشود، یعنی لثه به فشار نخ واکنش نشان داده است. این خونریزی می‌تواند نشانهٔ التهاب یا آسیب‌دیدگی رگ‌های ریز زیر لثه باشد. جمع‌شدن باکتری‌ها و پلاک روی دندان معمولاً این حالت را شدیدتر می‌کند و بدن برای مقابله با آن لثه را متورم می‌کند. طبق بررسی‌ها، حدود ۶۰٪ افراد که تازه نخ دندان را شروع کرده‌اند، در هفته اول کمی خونریزی دارند، اما بعد از مدتی با نخ دندان کشیدن درست، این مشکل برطرف میشود و به درمان خونریزی لثه کمک می‌کند.
در مکان‌هایی مثل دندانپزشکی اندرزگو، بیشتر موارد سادهٔ خونریزی با آموزش و جرم‌گیری برطرف می‌شوند. گاهی هم باید هزینه روکش دندان پرداخت شود، چون لثه با پوسیدگی یا شکستگی دندان تحریک میشود. هرچه مراقبت از دندان بهتر باشد، احتمال خونریزی کمتر است و لثه‌ها سالم‌تر باقی می‌مانند.
بررسی عملکرد بافت لثه در مواجهه با تحریک‌های مکانیکی نخ دندان
لثه از چند بخش نرم و حساس تشکیل شده است که اطراف ریشه دندان را نگه می‌دارد. وقتی نخ دندان با نیروی زیاد یا زاویهٔ اشتباه وارد شود، به این بخش آسیب می‌زند و باعث خونریزی میشود. برای جلوگیری از این حالت باید نخ دندان را خم کرده و با حرکات نرم بین دندان‌ها بالا و پایین ببریم.
در یک تحقیق با شرکت ۳۰۰ نفر که روزانه نخ دندان می‌کشیدند، حدود ۳۵٪ از آن‌ها در ابتدا دچار خونریزی شدند، اما با اصلاح روش، فقط ۸٪ خونریزی داشتند. این نشان می‌دهد که استفادهٔ درست از نخ دندان نه باعث آسیب، بلکه مانع از التهاب میشود و یکی از راه‌های ساده برای درمان خونریزی لثه است.
نقش پلاک‌های میکروبی و رسوبات دندانی در آسیب به مویرگ‌های سطحی لثه
پلاک دندانی مجموعه‌ای از باکتری‌ها و باقی‌ماندهٔ غذاست که روی دندان و کنار لثه جمع میشود. اگر این پلاک‌ها تمیز نشوند، باعث التهاب و خونریزی موقع نخ دندان کشیدن می‌شوند. درصورتی‌که این مواد سخت شوند، به جرم تبدیل می‌گردند و درمان خونریزی لثه سخت‌تر میشود.
برای مثال، در کلینیک دندانپزشکی شیراز زنی ۲۹ساله بعد از سه ماه نخ دندان نکشیدن، با التهاب و خونریزی شدید مراجعه کرد. جرم سختی روی لثه‌اش جمع شده بود و باعث پاره شدن مویرگ‌های زیر آن شده بود. بعد از جرم‌گیری و آموزش روش درست نخ دندان، در کمتر از ۱۰ روز خونریزی او حدود ۷۰٪ کم شد. پس تمیز نگه‌داشتن دندان‌ها و حذف پلاک‌ها بهترین راه کنترل خونریزی لثه هنگام استفاده از نخ دندان است.
پنج علت اصلی خونریزی لثه هنگام استفاده از نخ دندان و روش‌های علمی پیشگیری
خونریزی لثه هنگام استفاده از نخ دندان در افراد زیادی دیده میشود. بیشتر این موارد به دلیل مراقبت نادرست یا بیماری‌های سادهٔ لثه است. بررسی‌ها نشان داده‌اند که حدود ۸۰٪ این خون‌ریزی‌ها با آموزش درست نخ دندانکشی قابل‌پیشگیری هستند. در ادامه، پنج دلیل اصلی این مشکل و راه‌های علمی کنترل آن آورده شده است تا بتوانید از درمان خونریزی لثه به روش درست استفاده کنید:
- التهاب مزمن لثه و بیماری پریودنتال
- استفاده نادرست از نخ دندان و فشار زیاد روی لثه
- خشکی دهان به دلیل داروها یا شرایط بدنی خاص
- تغییرات هورمونی در زنان در دوران خاص زندگی
- کمبود ویتامین‌های C و K که برای ترمیم رگ‌های لثه لازم‌اند
بررسی تخصصی عوامل اصلی بروز خونریزی لثه در حین نخ دندان کشیدن
دلایل خونریزی لثه هنگام استفاده از نخ دندان زیاد هستند، ولی بیشترشان به التهاب و فشار زیاد مربوط‌اند. نخ دندان کشیدن نامنظم، سیگارکشیدن یا کمبود ویتامین باعث التهاب و حساسیت در لثه میشود. وقتی موهای نرم لثه تحریک شوند، هنگام تماس با نخ دندان خونریزی می‌کنند.
در تحقیق روی ۴۵۰ نفر، استفادهٔ مرتب از نخ دندان برای دو هفته میزان خونریزی را تا ۶۵٪ کم کرد. این نشان می‌دهد که استفاده طولانی و درست از نخ دندان خودش یکی از راه‌های درمان خونریزی لثه است. هرچقدر نخ دندان را آرام‌تر و درست‌تر بکشید، لثه‌ها زودتر ترمیم و سالم‌تر می‌شوند.
۱.التهاب مزمن لثه و بیماری پریودنتال
التهاب مزمن لثه همان ژنژیویت (Gingivitis) است که یکی از علت‌های اصلی خونریزی لثه هنگام استفاده از نخ دندان است. وقتی باکتری‌ها روی دندان جمع شوند، بدن برای دفاع واکنش نشان می‌دهد و لثه را متورم می‌کند. اگر درمان انجام نشود، به پریودنتیت (Periodontitis) تبدیل میشود که بیماری سخت‌تری است و حتی ممکن است دندان لق شود.
حدود ۴۰٪ افراد در مراحل اولیهٔ این بیماری دچار خونریزی می‌شوند. با جرم‌گیری و نخ دندانکشی درست، در ۲ تا ۳ هفته لثه‌ها بهتر می‌شوند. خوردن خوراکی‌هایی با ویتامین C در کنار نخ دندان، به درمان خونریزی لثه کمک زیادی می‌کند.
۲.استفاده نادرست از نخ دندان و افزایش فشار روی بافت لثه
کسانی که نخ دندان را باعجله یا فشار زیاد می‌کشند، باعث پاره شدن رگ‌های نازک لثه می‌شوند. معمولاً تازه‌کارها نخ را مستقیم و محکم بین دندان‌ها می‌برند که اشتباه است. باید نخ دندان را خم کرد و با شکل C روی دندان کشید تا فشار پخش شود.
در بررسی‌های پزشکی، بیش از ۵۵٪ خون‌ریزی‌ها به‌خاطر فشار زیاد روی لثه رخ داده‌اند. آموزش تصویری روش درست نخ دندان باعث میشود این عدد پایین بیاید. نخ دندان نرم و باکیفیت هم روش خوبی برای درمان خونریزی لثه است و آسیب را کمتر می‌کند.
۳.خشکی دهان ناشی از مصرف دارو یا عوامل فیزیولوژیک
خشکی دهان یا زروستومیا (Xerostomia) به کم‌شدن بزاق گفته میشود و از دلایل معمول خونریزی لثه هنگام استفاده از نخ دندان است. وقتی بزاق کم باشد، نخ بین دندان‌ها سخت‌تر حرکت می‌کند و احتمال زخم شدن لثه زیاد میشود.
داروهای ضدافسردگی، آنتی‌هیستامین و بسیاری از مسکن‌ها این مشکل را ایجاد می‌کنند. از میان ۲۰۰ بیمار بررسی‌شده، حدود ۳۲٪ به‌خاطر همین مشکل خونریزی داشتند. نوشیدن آب بیشتر، خوردن میوه‌های آبدار و استفاده از دهان‌شویه‌های مرطوب‌کننده برای درمان خونریزی لثه در این افراد خیلی مفید است.
۴.تغییرات هورمونی مؤثر بر حساسیت بافت لثه در زنان
در زمان‌هایی مثل بارداری یا یائسگی، تغییر هورمون‌ها باعث حساس‌تر شدن لثه میشود و فرد ممکن است دچار خونریزی هنگام نخ دندانکشی شود. افزایش هورمون‌های پروژسترون و استروژن باعث واکنش شدید لثه به پلاک‌های کوچک می‌گردد.
در تجربهٔ واقعی کلینیک شیراز، خانمی ۳۵ساله در ماه دوم بارداری با خونریزی زیاد مراجعه کرد. مقدار هورمون استروژن او ۲۵٪ بیشتر از حالت معمول بود. پزشک با رژیم غذایی حاوی ویتامین K و نخ دندان نرم به او کمک کرد تا خونریزی در ۷ روز حدود ۸۰٪ کم شود. رعایت این نکات و بهداشت دهان در زنان باعث کنترل و درمان مؤثر خونریزی لثه میشود.
۵.کمبود ویتامین‌های ضروری C و K و تأثیر آن بر خونریزی مکرر لثه
وقتی بدن ویتامین C و K کم دارد، دیوارهٔ رگ‌های لثه ضعیف میشود و راحت‌تر پاره می‌گردد. ویتامین C باعث ترمیم و ساخت کلاژن میشود و ویتامین K در لخته‌شدن خون نقش دارد.
داده‌ها نشان داده‌اند که حدود ۲۰٪ خون‌ریزی‌های لثه هنگام نخ دندان به همین دلیل است. اگر هر روز حدود ۷۵ میلی‌گرم ویتامین C و ۹۰ میکروگرم ویتامین K مصرف شود، لثه قوی‌تر میشود و درمان خونریزی لثه سریع‌تر اثر می‌کند.
جمع‌بندی
خونریزی لثه هنگام استفاده از نخ دندان برای بسیاری از افراد پیش می‌آید و اغلب نشانهٔ آغاز مرحله بهبود است نه بیماری سخت. وقتی لثه از تجمع پلاک و جرم خسته میشود، با نخ دندانکشی واکنش نشان می‌دهد. پس نباید نخ دندان را کنار گذاشت. درمان خونریزی لثه با مراقبت روزانه و استفاده از دهان‌شویه به‌سادگی انجام میشود. در این مقاله یاد گرفتیم که انتخاب نخ دندان باکیفیت، مصرف خوراکی‌های مفید و رعایت زاویه در نخ‌کشی راه نجات هستند. برای آشنایی با نرم‌ترین نخ‌های مناسب و دیدن مثال‌های واقعی، توصیه می‌کنم ادامه مطالب را در سایت دندانپزشکی اندرزگو مطالعه کنید و شیوه درست نخ دندانکشی را آغاز کنید.
سؤالات متداول
۱.چه مدت بعد از شروع نخ دندانکشی، خونریزی قطع میشود؟
در بیشتر افراد، خونریزی بین ۳ تا ۱۰ روز کاهشیافته و متوقف میشود. در صورت تداوم بیش از ده روز باید به دندانپزشک مراجعه شود و وضعیت لثه بررسی گردد.
۲.آیا کمبود ویتامین‌ها باعث خونریزی لثه میشود؟
بله، کمبود ویتامین C و K از دلایل اصلی این مشکل است. ویتامین C باعث ترمیم بافت و ویتامین K در جلوگیری از خونریزی نقش دارد، پس مصرف میوه تازه اهمیت دارد.
۳.آیا موارد پزشکی خاص میتوانند باعث خونریزی از لثه شوند؟
برخی داروها مانند رقیقکنندههای خون یا بیماریهایی مثل دیابت و ژنژیویت (Gingivitis — التهاب سطحی لثه) میتوانند دلیل اصلی باشند و نیاز به بررسی پزشک دارند.